Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» (Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025).
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τις αιτίες της κινητοποίησης τόσων και τόσων νέων (και όχι μόνο) κατά του πολέμου στη Γάζα. Τα τελευταία δύο χρόνια σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές βόμβες ή θάφτηκαν στα ερείπια δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, κατά κανόνα άμαχοι. Όπως και αν ονομάσει κανείς ό,τι συνέβη (εθνοκάθαρση; γενοκτονία; έγκλημα πολέμου;), υπήρξε μια τεραστίων διαστάσεων βαρβαρότητα. Για εκατομμύρια νέους σε όλο τον κόσμο, η Γάζα είναι το Βιετνάμ της γενιάς τους.
Για τις επιλεκτικές ευαισθησίες μιας (ας ελπίσουμε) μειοψηφίας διαδηλωτών έχουν ήδη γραφτεί πολλά: η ευκολία με την οποία επιχειρείται να δικαιολογηθεί η εξίσου απίστευτη σφαγή αμάχων Ισραηλινών, η απουσία ενσυναίσθησης για τα αγόρια και τα κορίτσια που εκτελέστηκαν εν ψυχρώ ενώ γλεντούσαν στο μουσικό φεστιβάλ Supernova στις 7 Οκτωβρίου 2023, το ξέπλυμα (ως «αντιστασιακής») μιας οργάνωσης φανατικών δολοφόνων με αντιδραστικές ιδέες όπως είναι η Χαμάς, η οπαδική αντίληψη της ιστορίας – όλα αυτά κηλιδώνουν τις κινητοποιήσεις, εκθέτουν την (ας ελπίσουμε) πλειοψηφία διαδηλωτών που δεν τα συμμερίζονται, αποξενώνουν όσους ενδεχομένως θα ήθελαν να πάρουν μέρος αλλά δεν το κάνουν για να μην συγχρωτιστούν με τους οπαδούς των χασάπηδων και άλλους μπαχαλάκηδες.
Μια άλλη επιλεκτική ευαισθησία εντυπωσιάζει επίσης: Η απάθεια (με ελάχιστες εξαιρέσεις) της κοινής γνώμης για την άλλη σφαγή αμάχων – εκείνη που παρακολουθούμε live στις οθόνες μας, καθημερινά, εδώ και τέσσερα σχεδόν χρόνια. Αναφέρομαι φυσικά στον καθημερινό βομβαρδισμό ουκρανικών πόλεων από ρωσικούς πυραύλους και drones. Αν οι αριθμοί έχουν σημασία, οι νεκροί και οι τραυματίες της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία υπερβαίνουν τις ανθρώπινες απώλειες των ισραηλινών βομβαρδισμών. Επί πλέον, η Ουκρανία συνορεύει με κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ η Αθήνα είναι πιο κοντά στην Οδησσό από ό,τι στη Γάζα. Τέλος, η Ρωσία απειλεί ευθέως την ίδια την Ευρώπη, και διεξάγει εναντίον της υβριδικό πόλεμο, κάτι που φυσικά δεν μπορεί να ειπωθεί για το Ισραήλ.
Τα επιχειρήματα που συνήθως επιστρατεύονται δεν αντέχουν στη λογική. Πολλοί αρνούνται – και ορθώς – να θεωρήσουν ότι η άγρια σφαγή αμάχων Ισραηλινών της 7ης Οκτωβρίου δικαιολογεί την σφαγή τριάντα φορές περισσότερων αμάχων Παλαιστινίων, όμως δεν διστάζουν να προτείνουν ως επαρκή δικαιολογία για την ρωσική εισβολή τις διακρίσεις κατά των ρωσόφωνων του Ντονμπάς, ή τη φιλοδοξία να γίνει μια μέρα η Ουκρανία μέλος της ΕΕ ή και του ΝΑΤΟ.
(Να σημειώσουμε εδώ τις αναλογίες με όσα διαδραματίστηκαν στην Κύπρο πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, με τις αιματηρότατες επιδρομές της ΕΟΚΑ Β’ κατά τουρκοκυπριακών χωριών και το πραξικόπημα του Σαμψών. Οι φίλοι του Πούτιν στην Ελλάδα και στην Κύπρο θα έπρεπε να αναλογιστούν ότι αν οι Ρώσοι «νομιμοποιούνταν» να εισβάλουν στην Ουκρανία, τότε με αυτή τη λογική το ίδιο ισχύει για την τουρκική εισβολή και κατοχή της μισής Κύπρου.)
Από πού έρχονται αυτά τα «δύο μέτρα και δύο σταθμά»; Σημαντικό ρόλο έχει παίξει η άνοδος της ακροδεξιάς: οι οπαδοί της Λεπέν, του Σαλβίνι και του AfD απεχθάνονται τη φιλελεύθερη Δύση και εκστασιάζονται με τους αυταρχικούς ηγέτες. Επίσης, κάποιοι αριστεροί έχουν υποστεί ένα είδος μετάλλαξης: ο αντιαμερικανισμός τους έχει μετατραπεί σε αντιδυτικισμό, και η παλιά ψυχολογική τους ταύτιση με τη Σοβιετική Ένωση έχει μεταφερθεί στη σημερινή Ρωσία των ολιγαρχών. Τέλος, στην απάθεια της κοινής γνώμης έχει συμβάλει και ο ρωσικός υβριδικός πόλεμος κατά της Ευρώπης, ο οποίος διεξάγεται και μέσω της γενναίας οικονομικής στήριξης λαϊκιστικών κομμάτων της δεξιάς και (ενίοτε) της αριστεράς.
Μερικές φορές, η ιστορία επαναλαμβάνεται. Οι εξεγερμένοι φοιτητές του Μάη του ’68, στο Παρίσι και στις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, αγανακτούσαν για την επέμβαση των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, και διακήρυτταν την αλληλεγγύη τους στον Χο Τσι Μινχ και στους Βιετκόγκ. Λίγους μήνες μετά, λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα ανατολικά, οι ερπύστριες των σοβιετικών τανκ έβαζαν τέρμα στο δημοκρατικό πείραμα της «Άνοιξης της Πράγας», και στην απόπειρα των Τσεχοσλοβάκων κομμουνιστών να οικοδομήσουν έναν «σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο». Πώς αντέδρασαν οι ίδιοι εξεγερμένοι φοιτητές; Εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, με απάθεια.
