Το κείμενο της απάντησής μου στην ερώτηση του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών σχετικά με την προοδευτικότητα της φορολογικής κλίμακας (Δεκέμβριος 2020). Το φιλμάκι δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της Καθημερινής (8 Ιανουαρίου 2020).
Δεν πιστεύω ότι ο σημερινός βαθμός προοδευτικότητας της φορολογικής κλίμακας και των εισφορών λειτουργεί ως αντικίνητρο για την περαιτέρω ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της μισθωτής εργασίας, και ότι γι’ αυτό είναι επιθυμητό να μειωθεί. Εν συντομία οι λόγοι είναι οι εξής:
1. Οι φορολογικοί συντελεστές ήταν πολύ υψηλότεροι (και η κλίμακα πολύ πιο προοδευτική) στη διάρκεια της Χρυσής Τριακονταετίας (1945-1975), χωρίς προφανώς αυτό να εμποδίσει τις χώρες της Δύσης να πετύχουν τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης της ιστορίας.
2. Στις ΗΠΑ ο ανώτατος συντελεστής του ΦΕΦΠ μέχρι το 1981 ήταν 70%. Το 1988 είχε πέσει στο 28%. (Στη συνέχεια αυξήθηκε και πάλι. Σήμερα είναι 37%, συν 3,8% εισφορές υγείας Obamacare.) Είναι αμφισβητήσιμο ότι η μείωση των φορολογικών συντελεστών έφερε ταχύτερη ανάπτυξη. Αντίθετα, δεν είναι καθόλου αμφισβητήσιμο ότι έφερε μεγαλύτερη ανισότητα. Ας έχουμε υπόψη ότι - όπως δείχνουν πολλές έρευνες, και του ΔΝΤ - η ανισότητα βλάπτει σοβαρά την ανάπτυξη.
3. Εάν συγκρίνει κανείς τη Βόρεια Ευρώπη με π.χ. τα Βαλκάνια εύκολα θα διαπιστώσει το προφανές, ότι δηλ. η φορολογία συσχετίζεται θετικά με το βιοτικό επίπεδο: οι πλουσιότερες χώρες έχουν υψηλή φορολογία, οι φτωχότερες χαμηλή φορολογία.
4. Το πρόβλημα συνεπώς δεν είναι οι υψηλοί συντελεστές αλλά η σταθερότητα των φορολογικών κανόνων, και φυσικά η αξιοποίηση των φορολογικών εσόδων για τη χρηματοδότηση ποιοτικών δημόσιων υπηρεσιών που επιταχύνουν την ανάπτυξη. Μια δυναμική οικονομία προϋποθέτει υψηλού επιπέδου δημόσιο σύστημα υγείας, δημόσια εκπαίδευση από τους βρεφονηπιακούς σταθμούς έως το πανεπιστήμιο, δημόσια επαγγελματική κατάρτιση, δημόσια χρηματοδότηση της έρευνας κ.ο.κ. Όλα αυτά κοστίζουν.
5. Ειδικά στην Ελλάδα το πρόβλημα δεν είναι τόσο η υψηλή επιβάρυνση των μισθωτών όσο η χαμηλή επιβάρυνση των αυτοαπασχολουμένων. Με το Ν4670/2020, ένας μεγαλογιατρός μπορεί να πληρώνει νομίμως χαμηλότερες εισφορές σύνταξης και υγείας από ό,τι μια καθαρίστρια ή ένας οικοδόμος (σε ευρώ, όχι μόνο ως ποσοστό του εισοδήματος). Αυτό πέραν του ότι είναι άδικο, είναι επίσης αντιαναπτυξιακό.
6. Πολύ σωστά η Επιτροπή Πισσαρίδη εντοπίζει το πρόβλημα του μικρού μεγέθους επιχειρήσεων ως τροχοπέδη για την καινοτομία και την εξωστρέφεια. Η κυβέρνηση ως γνωστόν είναι υπέρ της Έκθεσης Πισσαρίδη. Εάν λοιπόν θέλει πραγματικά να απαλείψει τα κίνητρα υπέρ των ατομικών μικροεπιχειρήσεων και κατά της πρόσληψης μισθωτών, δεν έχει παρά να επαναφέρει το καθεστώς των μνημονιακών νόμων που εξομοίωναν τις εισφορές μισθωτών και αυτοαπασχολουμένων. Τότε θα έχει νόημα η συζήτηση για (λελογισμένη) μείωση της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης όλων των εργαζομένων, όχι τώρα.
