Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ» (Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2019).
Όλα δείχνουν ότι η συμφωνία Ελλάδας-ΠΓΔΜ για το «Μακεδονικό» αναδιατάσσει το πολιτικό σκηνικό. Όχι με τον τρόπο που ήλπιζαν οι επιτελείς του Μαξίμου: η ΝΔ δεν διασπάστηκε, ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει δεύτερος με διαφορά, στη Β. Ελλάδα το χάσμα μεταξύ των δύο «μονομάχων» διευρύνεται. Άλλες είναι οι επιπτώσεις της συμφωνίας: η ενδυνάμωση του εθνικισμού σε όλο το πολιτικό φάσμα, η ενίσχυση της Χρυσής Αυγής, η αλλαγή των εσωτερικών συσχετισμών στη ΝΔ, η περαιτέρω συρρίκνωση του ενδιάμεσου χώρου.
Ας αρχίσουμε από το τελευταίο. Η διείσδυση στο χώρο της κεντροαριστεράς είναι το μοναδικό όφελος του ΣΥΡΙΖΑ από όλη αυτή την υπόθεση. Το σχετικό όφελος είναι περιορισμένο (η διείσδυση αφορά μικρό αριθμό προσωπικοτήτων με ελάχιστο εκλογικό εκτόπισμα) και έμμεσο (περιθωριοποίηση του ΚΙΝΑΛ και ιδίως του Ποταμιού), αλλά υπαρκτό. Όμως μια στοιχειωδώς σοβαρή κεντροαριστερά δεν θα δυσκολευόταν να αποκρούσει τους χονδροειδείς χειρισμούς της κυβέρνησης για το «Μακεδονικό», αποφεύγοντας είτε την υστερική απόρριψη της συμφωνίας είτε την αφελή προσχώρηση στο «αφήγημα της σοσιαλδημοκρατικής στροφής» του ΣΥΡΙΖΑ.
Χάρη στον ελιγμό του κ. Μητσοτάκη να απορρίψει χωρίς περιστροφές τη συμφωνία για το «Μακεδονικό», η ΝΔ διατήρησε την ενότητά της και φαίνεται να καταγράφει δημοσκοπικά οφέλη. Το τίμημα για αυτό είναι η αλλαγή της ατζέντας – και πάλι, όχι όπως προσδοκούσε το Μαξίμου. Το υπ’αριθμόν ένα πρόβλημα της χώρας παραμένει πώς θα βγει από την παρατεταμένη στασιμότητα. Αντί όμως να συζητάμε για την οικονομία, την εκπαίδευση και την καινοτομία, ασχολούμαστε με θέματα ιστορίας, ανθρωπολογίας και γλωσσολογίας. Και αντί να προετοιμάζουμε το μέλλον, μένουμε προσκολλημένοι στο παρελθόν.
Τα «εθνικά θέματα» είναι μαγική συνταγή για την αναπαραγωγή μιας πολιτικής ελίτ καταφανώς ανίκανης να προετοιμάσει την προσαρμογή της κοινωνίας στις ραγδαίες αλλαγές που φέρνει η τεχνολογία και η γεωπολιτική. Και αντιστρόφως, ο εθνικιστικός μυστικισμός είναι ο ιδανικός ρόλος για κάθε ημιμαθή και ανεύθυνο πολιτευτή: δεν απαιτεί άλλα προσόντα από υποκριτική επάρκεια, ευκολία στο βούρκωμα, και ικανότητα αποστήθισης 5-6 κλισέ για το πεπρωμένο της φυλής.
Επειδή εδώ είναι Βαλκάνια, τα «εθνικά θέματα» απαιτούν υπεύθυνους χειρισμούς και ευρείες συναινέσεις. Ιδίως όταν έχει προηγηθεί δεκαετής καθίζηση του βιοτικού επιπέδου στο εσωτερικό και της αξιοπιστίας της χώρας στο εξωτερικό. Αλλά για τον πρωθυπουργό και τους φίλους του, όλα τα θέματα προσφέρονται για μικροπολιτική. Δεν τους πτοεί ότι η διχαστική στάση τους αναζωπυρώνει εθνικιστικά ανακλαστικά που απειλούν να οριστικοποιήσουν την καθήλωση της χώρας. Η μετεκλογική τους επιβίωση είναι το μόνο που τους ενδιαφέρει.
Οι μετρημένοι στα δάχτυλα επώνυμοι που προσχώρησαν στο «αφήγημα της σοσιαλδημοκρατικής στροφής» δείχνουν πρόθυμοι να τα παραβλέψουν όλα αυτά, και ταυτόχρονα να διαγράψουν τη μίζερη και χυδαία καθημερινότητα της τελευταίας τετραετίας: τα κηρύγματα μίσους, τη συνεχή υπονόμευση της δικαιοσύνης, του Τύπου, και των άλλων θεσμών από τους οποίους εξαρτάται η υγεία ενός δημοκρατικού πολιτεύματος. Η ταπεινωτική επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Τουρκία, με τον Ερντογάν να του ζητά να παραδώσει τους «8» όπως του είχε υποσχεθεί, θυμίζει το βάθος της προσήλωσης της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ στις αρχές της διάκρισης των εξουσιών και του κράτους δικαίου. Ας προετοιμαστούν ψυχολογικά οι κεντροαριστεροί συνοδοιπόροι του κ. Τσίπρα: τους περιμένει μια ατέλειωτη σειρά από διαψεύσεις και εξευτελισμούς.
