Συμβολή στην έρευνα της Αγγελικής Σπανού για τη συμπλήρωση 10 ετών από τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις βουλευτικές εκλογές του Ιανουαρίου 2015. Αποσπάσματα δημοσιεύθηκαν στο άρθρο της με τίτλο «Από την «πρώτη φορά» στην ιλιγγιώδη φθορά» στην εφημερίδα «Καθημερινή» (Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2025).
Η αναρρίχηση του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία υπήρξε ιλιγγιώδης, όσο και η κατακρήμνισή του στη συνέχεια. Μέχρι εδώ τίποτε πρωτότυπο. Παρόμοια τροχιά διέγραψαν τα υπόλοιπα κόμματα-κομήτες που θα άλλαζαν τον κόσμο την εποχή της οικονομικής κρίσης στη Νότια Ευρώπη: οι Podemos στην Ισπανία και το Κίνημα Πέντε Αστέρων στην Ιταλία.
Οι προβληματικές πλευρές της πολιτικής τους πρότασης – περιφρόνηση για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, παιδαριώδης ανάλυση της κρίσης ως συνωμοσίας σκοτεινών διεθνών κέντρων και των εγχώριων υπηρετών τους, χαρωπή συμμαχία (στην Ιταλία και στην Ελλάδα) με την εθνικιστική ακροδεξιά – έχουν πλέον αναλυθεί επαρκώς.
Όσοι αυτές τις προβληματικές πλευρές τις είδαν εγκαίρως, καλά θα κάνουν σήμερα να προχωρήσουν ένα βήμα πέρα από την ικανοποίηση ή χαιρεκακία που προκαλεί ο αυτοεξευτελισμός του ΣΥΡΙΖΑ και των Podemos και του Κινήματος Πέντε Αστέρων, και να αναρωτηθούν για τις βαθύτερες αιτίες του θριάμβου τους τότε.
Πιστεύω ότι ο Cas Mudde, ο μελετητής του λαϊκισμού που στη φάση ανόδου του φαινομένου έγραψε ότι «οι λαϊκιστές θέτουν τα σωστά ερωτήματα, αλλά τους δίνουν λάθος απαντήσεις», ήταν και πάλι εύστοχος όταν πρόσφατα διατύπωσε την εκτίμηση ότι ο λαϊκισμός είναι μια «δημοκρατική ανελεύθερη (illiberal) απάντηση στον αντιδημοκρατικό φιλελευθερισμό», εννοώντας τον φιλελευθερισμό που απομακρύνει από το πεδίο της δημοκρατικής επιλογής, αναγορεύοντας τα σε ιερά θέσφατα που δεν επιτρέπεται να αμφισβητούνται, όλα τα κρίσιμα διακυβεύματα που επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων.
Όσο για εκείνους που πριν δέκα χρόνια πίστεψαν τις υποσχέσεις των αυτόκλητων σωτήρων της χώρας, και σήμερα βιώνουν τη ματαίωση, ίσως τους φανεί ταιριαστός ο περίφημος μονόλογος του Μάκβεθ (5η Πράξη, 5η Σκηνή, εδώ σε μετάφραση Kωνσταντίνου Σπαντιδάκη):
«Σκιά πού διαβαίνει είν’ η ζωή
άθλιος θεατρίνος που καρπώνεται χαραμίζοντας την ώρα του στη σκηνή
και πια δεν ξανακούγεται.
Μια ιστορία ιστορημένη απ’ έναν ανόητο, γεμάτη θόρυβο κι οργή, δίχως κανένα νόημα.»
