Το κύμα φυγής από το Δημόσιο και τα αδιέξοδα του ασφαλιστικού

Δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» (Σάββατο 21 Μαρτίου 2009)

Σύμφωνα με τη σχετική ειδησεογραφία, χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι (στην πλειονότητά τους γυναίκες) σπεύδουν να συνταξιοδοτηθούν προτού τεθούν σε ισχύ τα νέα «αντιασφαλιστικά» μέτρα. Τα συνδικάτα υπερασπίζονται τα κεκτημένα και αμφισβητούν ότι ο περιορισμός τους θα κάνει το σύστημα πιο βιώσιμο. Η αντιπολίτευση καταγγέλλει την κυβέρνηση για «κοινωνική αναλγησία». Τα κόμματα της Αριστεράς καταφέρονται εναντίον του δικομματισμού. Ακούγεται οικείο; Μα είναι: οι πρόσφατοι τίτλοι των εφημερίδων αντιγράφουν με ελάχιστες παραλλαγές εκείνους του Απριλίου 2001, και οι τελευταίοι τους τίτλους του Σεπτεμβρίου 1992.

Κύμα φυγής από το Δημόσιο λοιπόν. Είναι λογικό, και ταυτόχρονα καταστροφικό. Από τη σκοπιά των άμεσα ενδιαφερομένων, κάθε μεταβολή των όρων συνταξιοδότησης συνιστά αθέτηση του ασφαλιστικού συμβολαίου όπως αυτό ίσχυε τη στιγμή που προσλήφθηκαν. Από τη σκοπιά του δημοσίου συμφέροντος, η συντεταγμένη υποχώρηση από ρυθμίσεις υψηλού κόστους και αμφίβολης σκοπιμότητας είναι στοιχειώδης προϋπόθεση επιβίωσης για ένα ασφαλιστικό σύστημα που βασίζεται στην αλληλεγγύη των γενεών και στην αξιοπιστία των υποσχέσεων του.

Το ότι οι επίμαχες ρυθμίσεις είναι κοινωνικά ασύμφορες δεν είναι όσο προφανές θα έπρεπε. Το δικαίωμα των γυναικών δημοσίων υπαλλήλων να συνταξιοδοτούνται από 5 έως και 17 έτη (στις περιπτώσεις υπαλλήλων με 3 παιδιά) νωρίτερα από τους άνδρες συναδέλφους τους, που και αυτοί συνταξιοδοτούνται πολύ νωρίτερα από τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ, θεωρείται περίπου ιερό. Οι άλλες χώρες ασκούν οικογενειακή πολιτική μέσω κρατικών βρεφονηπιακών σταθμών για όλες τις μητέρες, μέσω παιδικών επιδομάτων για όλα τα παιδιά, μέσω γονικών αδειών για όλους τους γονείς (και τους πατέρες). Εμείς έχουμε πολυτεκνικά επιδόματα και την πρόωρη συνταξιοδότηση των μητέρων – εάν εργάζονται στο Δημόσιο, στις Τράπεζες ή στις ΔΕΚΟ, και όταν τα παιδιά τους είναι σε προχωρημένη εφηβεία. Χάρη σε έναν δηλητηριώδη λαϊκισμό που έχει διαχυθεί στο σύνολο της πολιτικής ελίτ, στα κόμματα, στα συνδικάτα, στα μέσα ενημέρωσης και στο σύνολο της κοινωνίας, τα «κεκτημένα» θεωρούνται ιερά, ακόμη και όταν έρχονται σε αντίθεση με την κοινή λογική, όχι μόνο με το δημόσιο συμφέρον. Και φυσικά η επικείμενη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που θα υποχρεώσει την κυβέρνηση να εξισώσει τα όρια συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών στο Δημόσιο, θεωρείται ιερόσυλη – και απόδειξη της «νεοφιλελεύθερης αναλγησίας» της Δύσης.

Το θέμα είναι τι μπορούμε να κάνουμε. Όσο ακολουθούμε τη λαϊκιστική πεπατημένη, τίποτε. Εάν αποφασίσουμε να σοβαρευτούμε, αναλογιζόμενοι ότι την εξυγίανση του ασφαλιστικού τη χρωστάμε όχι στον Αλμούνια ή στο Μπαρόζο αλλά στα παιδιά μας, πολλά. Λένε ότι οι κρίσεις βοηθούν να πάρουμε στα σοβαρά λύσεις που μέχρι χθες φάνταζαν υπερβολικά τολμηρές. Ας το αποδείξουμε.